مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
تعارض در هر رابطه ای وجود دارد و اجتناب ناپذیر است. در واقع هر رابطه ای، صرف نظر از نوع آن، ناگزیر به بروز اختلافات در سطح های مختلفی است، مگر اینکه رابطه، سطحی یا بسیار کوتاه مدت باشد. اگرچه که افراد نسبت به ایجاد تعارض،یک نگاه منفی دارند، اما اگر به درستی ابراز شود، حتی می تواند یک ابزار مثبت و مفیدی نیز باشد. هر انسانی منحصر به فرد است و ویژگی ها و خصوصیات خاص خود را دارد، در نتیجه زمانی که دو یا چند انسان برای مدت زمان طولانی با یکدیگر در ارتباط باشند، ایجاد تعارض در بین آن ها امری طبیعی است. نگاه کردن به این اختلافات به عنوان نقطه شروعی برای بهبود رابطه، به هر دو عضو این امکان را می دهد که بهتر شنیده یا درک شوند. بنابراین هنگامی که از ایجاد اختلاف یا تعارض اجتناب شود، یا به عنوان ابزار اعمال قدرت و کنترل بر دیگری استفاده شود، می تواند به سرعت رابطه را دچار تنش و نابسامانی کند.
روابط سمی تحت تأثیر الگوهای حل تعارض ناسالم قرار دارند. این الگوها باعث می شوند که افراد، طیفی از احساسات مختلف، از خشم گرفته تا ترس و ناامیدی را تجربه کنند. در نتیجه اگر متوقف نشود، می تواند منجر به روابط طولانی مدت مخرب و مضر شود. بسیاری از افرادی که به استفاده از روش‌های نامناسب مدیریت و حل تعارض عادت کرده‌اند، ممکن است بر نحوه تعاملات آنها با سایرین و یا افرادی که سال‌ها بعد با آنها ارتباط برقرار می کنند نیز، تأثیر منفی بگذارد.
علامت خطر الگوهای حل تعارض ناسالم
چگونه می‌توان تعاملات واقعی و تعارضات سالم را که باید به طور طبیعی در روابط اتفاق بیفتد (که برخی از آنها حتی می‌توانند ناراحت‌کننده نیز باشند) بدون قربانی کردن خود یا فرد مقابل، انجام داد؟ تشخیص علائم خطر رایج روابط ناسالم، می تواند مفید باشد:
- به هر نحوی از تعارض اجتناب می شود. تشخیص برخی از روابط ناسالم ممکن است آسان نباشد، زیرا افرادی که در روابطشان از الگوی حل تعارض اجتنابی استفاده می کنند، می کوشند که از هر نوع درگیری و تعارضی، صرف نظر از اینکه در مورد چیست، دوری کنند. در نتیجه از نگاه دیگران، این نوع روابط ممکن است آرام و سالم به نظر برسند؛ اما در واقعیت، افرادی که در روابطشان از تعارض اجتناب می کنند، به تدریج از یکدیگر دور، نسبت به هم بی محبت و سرد می شود. آنها همچنین ممکن است در رابطه شان، احساس پرشور و هیجان را نیز تجربه کنند اما این احساسات تا زمانی است که همه با یکدیگر موافق باشند و به اختلافی بر نخورند. در روابط نامناسب، یا به طور کامل از آسیب پذیری اجتناب می شود و یا به عنوان ابزاری برای به دست آوردن قدرت بیشتر استفاده می شود. از آنجایی که ایجاد تعارض می تواند افراد را آسیب پذیر کند، اغلب در این روابط مدام تلاش می شود که تعارضی ایجاد نشود؛ بنابراین در این حالت، آسیب پذیری یا مدفون می شود، پنهان می شود و یا نادیده گرفته می شود. به همین دلیل افراد در این نوع از روابط، دلسرد می شوند و از گفتن نیازهای برآورده نشده شان اجتناب می کنند، چون می پندارند که افرادی در زندگیشان موفق و خوشبخت هستند که تعارض و اختلافی نداشته باشند، بنابراین مطرح کردن خواسته ها، نیازها و مواردی که موجب اختلاف می شود را اشتباه میدانند. بسیاری از اوقات، این روابط افراد را تشویق می کند که به این توهم باور داشته باشند که همه درگیری ها ناسالم هستند.
- تعارض حد و مرزی ندارد. معکوس روابط اجتناب از تعارض، آن دسته از روابطی هستند که در آن تعارض هیچ حد و مرزی نمی شناسد. شریک های زندگی در این نوع روابط، معمولا با فریاد زدن، سرزنش کردن، پرخاشگری فیزیکی دست و پنجه نرم می کنند و حتی گاهی به توهین نیز ختم شود.در این نوع از روابط انگار افراد اینطور می پندارند که هر کاری که احساس می کنند برای ابراز نظر لازم است را مجاز هستند انجام دهند.در هر نوع روابط سالمی باید محدودیت‌هایی از قبل تعیین شوند تا از آسیب رساندن به دیگران جلوگیری شود اما در روابط بدون حد و مرز، این قوانین وجود ندارند و هر رفتاری، بدون توجه به اینکه چه آسیبی ممکن است به دیگران بزند، صورت می گیرد. در واقع گاهی اینطور به نظر می رسد که این افراد گویی از بحث کردن لذت می برند. این الگوی تعارضی نامناسب ، بسیار فراتر از یک بحث معمولی است .این روابط بیشتر به یک ترن هوایی شبیه است زیرا حالت و شرایط رابطه کاملاً به احساس هر فرد در لحظه بستگی دارد و فراز و نشیب های زیادی را تجربه می کنند.
تعارض سالم به این معنی است که افراد می توانند «منصفانه با یکدیگر مخالفت کنند»، آنها قوانینی را برای مخالفت با هم دارند که بر روی آن به توافق رسیدند، به عنوان مثال هر فرد باید متقابلا به آنچه که هر یک را ناراحت می کند احترام بگذارند. روابطی که از تعیین این قوانین سر باز می زنند، ممکن است از همان ابتدا رو به افول بروند و سیری قهقرایی داشته باشند. در نهایت، این سبک از حل تعارض می تواند بسیار خطرناک شود.
- از تعارض برای کسب قدرت استفاده می شود. صمیمیت امری چالش برانگیز است چرا که نیاز به ایجاد تعادلی مناسب بین اعتماد به نفس و آسیب پذیری، احترام و اعتماد دارد. وقتی این مؤلفه‌های کلیدی نادیده گرفته شوند، تعارض می‌تواند به ابزاری با عواقب مخرب تبدیل شود.
بسیاری از افراد در روابط مسموم، ایجاد تعارض را وسیله‌ای برای رسیدن به هدف خود میدانند – نوعی نگرش که می‌گوید “اگر کسی ذره ای به من فشار آورد، به آنها نشان خواهم داد که رئیس کیست.” این نوع حل تعارض، زمانی به وجود می‌آید که یک فرد نابالغ به آنچه می‌خواهد نمی‌رسد و قصد دارد نیازهای خود را از طریق اعمال زور و اجبار بر دیگری برآورده کند. این اعمال می‌تواند شامل پرخاشگری فیزیکی، آزار کلامی یا حتی دست گذاشتن روی نقطه ضعف یک نفر برای تسلیم شدن به نظر برسد. افرادی که طرفدار این سبک تعارض هستند، شریک زندگی، دوستان، اعضای خانواده و همکاران خود را زیرنظر می گیرند تا تعیین کنند که در صورت فشار دادن چه دکمه هایی(نقطه ضعف ها) بهترین نتایج را به دست خواهند آورد و هنگامی که به اهرم فشار مدنظر رسیدند، احتمالاً به طور مکرر از آن اهرم استفاده خواهند کرد. در واقع اختلافاتی که همیشه در آن یک نفر احساس می کند که پیروز شده و دیگری بازنده و مقصر است، نشان دهنده یک زنگ خطر است. تعارض سالم می‌تواند منجر به مساوات و سازش بین طرفین و یا قانع شدن با مخالفت دیگری شوددر حای که در الگوهای تعارضی دیگر، ممکن است اختلاف انقدر بالا بگیرد که نتایج و احساس ویران‌کننده ای را برای هر دو یا یکی از طرفین به همراه داشته باشد.
درگیری اجتناب ناپذیر است، اما لازم نیست که مخرب باشد. اگرچه ایجاد تعارض می تواند ناراحت کننده باشد اما یادگیری نحوه حل مناسب تعارضات برای دوام روابط، بسیار حائز اهمیت است.
گردآورنده: معصومه مدانلو (کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی)
