مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
اضطراب اجتماعی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که باعث می‌شود فرد از حضور در موقعیت‌های اجتماعی ترس و نگرانی شدید داشته باشد. این اختلال می‌تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و باعث کاهش اعتماد به نفس، خودکارآمدی و رضایت از زندگی شود. فرد مبتلا به این اختلال از رویارویی با افراد و برقراری ارتباط اجتماعی اجتناب می‌کند و از قضاوت منفی دیگران می‌ترسد. این ترس ممکن است در شرایط مختلف فعال شود، مانند صحبت کردن در جمع، ملاقات با افراد جدید، شرکت در جشن‌ها، استفاده از سرویس بهداشتی عمومی، خوردن غذا در رستوران و غیره. این اختلال همراه با نشانه های جسمی و رفتاری است. علائم جسمی مانند تپش قلب، تعریق زیاد، سرگیجه و لرزش و علائم رفتاری مانند خجالت، سکوت، گوشه‌گیر شدن و فرار از تعاملات اجتماعی هستند. اضطراب اجتماعی معمولاً در دوران نوجوانی شروع می‌شود و در بسیاری از موارد با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی، پانیک، فوبیای خاص و وسواس همراه است.
علل دقیق این اختلال هنوز مشخص نشده‌اند، اما تحقیقات نشان می دهد که برخی عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی، روان‌شناختی و محیطی در آن نقش دارند. برای مثال، برخی تحقیقات نشان داده‌اند که سطح پایین یک عامل شیمیایی در مغز (سروتونین)، نقص در سیستم های مغزی که در کنترل ترس و استرس نقش دارد (آمینرژیک)، تجارب منفی گذشته (مانند آزار و اذیت یا تحقیر شدن) و الگوهای فکری منفعل (مانند خودشیفتگی یا خودانتقادی) با اضطراب اجتماعی در ارتباط هستند. اضطراب اجتماعی می‌تواند عملکرد تحصیلی و شغلی و روابط عاطفی و اجتماعی فرد را مختل کند. برخی از تأثیرات این اختلال عبارتند از:
تحصیل:
اضطراب اجتماعی ممکن است باعث کاهش عملکرد تحصیلی، کمبود تمرکز، سختی در شرکت در کلاس‌ها، تکالیف و آزمون‌ها، اجتناب از فعالیت‌های گروهی و پروژه‌های ارائه‌ای، نارضایتی از خود و معلمان و همکلاسی‌ها، غیبت زیاد و حتی ترک تحصیل شود.
شغل:
اضطراب اجتماعی ممکن است باعث کاهش عملکرد شغلی، مشکل در جستجو و پیدا کردن شغل مناسب، سختی در برقراری رابطه با همکاران و مدیران، اجتناب از فعالیت‌های شغلی که نیاز به تعامل دارند، نارضایتی از خود و شغل، استرس زیاد و حتی ترک شغل شود.
روابط اجتماعی:
اضطراب اجتماعی ممکن است باعث کاهش روابط دوستانه و عاطفی، سختی در برقراری رابطه با جنس مخالف، سختی در حفظ رابطه با دوستان و خانواده، احساس تنهایی و بی‌ارزش بودن، نارضایتی از خود و دیگران و حتی افسردگی شود.
مبتلایان به اضطراب اجتماعی ممکن است با چالش‌های زیادی در برقراری و حفظ رابطه عاطفی روبرو شوند. برخی از تأثیرات و راهکارهای این اختلال در رابطه عاطفی عبارتند از:
- ممکن است فرد در جستجو و پیدا کردن همسر مناسب با مشکل مواجه شود. بسیاری از مبتلایان به این اختلال ترجیح می‌دهند به جای قرار گذاشتن، از طریق شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌ها با دیگران ارتباط برقرار کنند.
- ممکن است باعث کاهش رضایت از رابطه شود. تحقیقات نشان داده‌اند که سطح بالای اضطراب اجتماعی با سطح پایین‌تری از رضایت از رابطه همراه است. به طور کلی، افراد بسیار جمع‌هراس تجربه کمتری از کیفیت رابطه عاطفی دارند.
- اضطراب اجتماعی همچنین ممکن است باعث سختی در حفظ رابطه عاطفی نیز شود. بسیاری از مبتلایان به این اختلال نگران قضاوت منفی همسرشان از خود هستند و سخت‌تر به آن‌ها اعتماد می‌کنند. آن‌ها ممکن است وقتی همسرشان با دوستان یا خانواده خود صحبت یا ملاقات می‌کند ناراحت شوند. همچنین سخت‌تر با همسر خود درباره نگرانی‌ها و نیازهای خود صحبت می کنند.
بعضی از مبتلایان به این اختلال ممکن است حملات پانیک را هم تجربه کنند که شامل ترس شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه، حالت تهوع و حس فقدان کنترل هستند. اما خوشبختانه اضطراب اجتماعی قابل درمان است. درمان این اختلال ممکن است شامل دارو درمانی (به خصوص داروهای ضدافسردگی) و روان درمانی (به خصوص رفتار درمانی شناختی) و یا ترکیبی از هر دو باشد. دارو درمانی به کاهش علائم جسمی و رفع ناراحتي های عصبي کمک مي کند. رفتار درماني شناختي هم به فرد کمک مي کند که الگوهای فکري منفي خود را تغيير داده و با محرک های ترس زای خود روبرو شود. علاوه بر دارو درمانی و رواندرمانی، با استفاده از راهکار زیر نیز می توانید تا حدودی از اضطراب خود در موقعیت های اجتماعی بکاهید.
تغییر طرز فکر: سعی کنید به جای تمرکز بر نقاط منفی و خطاهای خود، به چیزهای مثبت و دلایل خوشبختی خود فکر کنید.
تکرار افکار مثبت: سعی کنید به خود بگویید که شما می‌توانید با موقعیت‌های اجتماعی مقابله کنید و شما لایق دوست داشتن و پیشرفت هستید.
آرام کردن ذهن: شما می‌توانید با استفاده از تکنیک‌های آرامش بخش مانند خواندن جملات آرامش بخش، گوش دادن به موسیقی مناسب، نقاشی یا رنگ کردن، ذهن خود را آرام کنید و استرس خود را کاهش دهید.
یادآوری اتفاقات خوب زندگی: شما می‌توانید با یادآوری خاطرات خوب و موفقیت‌های زندگی خود، اعتماد به نفس خود را بالا ببرید و به خود بگویید که شما قادر به پیشرفت و رشد هستید.
نفس عمیق کشیدن: نفس عمیق یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌های کاهش استرس و اضطراب است. شما می‌توانید با نفس عمیق کشیدن، ضربان قلب خود را کنترل کنید و به بدن خود اکسیژن بیشتری برسانید.
گردآورنده: معصومه مدانلو (کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی)
