مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
اختلال شخصیت مرزی، اختلالی است که مشخصه آن بی‌ثباتی در خلق و خو، رفتار و روابط اجتماعی است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دچار تغییرات شدید و ناگهانی در احساسات خود شوند و از ترس ترک شدن، رفتارهای مضطربانه و سراسیمه‌ای داشته باشند. . این اختلال ممکن است باعث ایجاد مشکلات در زندگی شخصی، اجتماعی و حرفه‌ای فرد شود. این اختلال معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود و علل آن دقیقاً مشخص نیست.
برای تشخیص این اختلال، لازم است حداقل پنج علامت از علامت‌های زیر وجود داشته باشد:
- تلاش‌های مضطربانه برای جلوگیری از ترک شدن
- روابط بین‌فردی بی‌ثبات و شدید
- اختلال در هویت یا خودانگاره
- تکانشگری در حوزه‌های پرخطر
- رفتارهای خودآزاری یا خودکشی
- تغییرات خلق و خو کوتاه‌مدت و شدید که با تنیدگی همراه است
- احساسات منفی پایدار، مانند عصبانیت، نارضایتی، ناراحتی یا پوچی
- خشم نامناسب یا سخت کنترل شده
- افکار یا رفتارهای پارانوئید گذرا
علل
علت دقیق اختلال شخصیت مرزی نامعلوم است. اما عوامل ژنتیک، محيطي و عصبي در بروز آن نقش دارند. بعضي از عواملي كه مي توانند خطر بروز اين اختلال را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگي از اختلال شخصيت مرزي يا ساير اختلالات رواني
- دوران كودكي پر تنش، سؤ استفاده جسمي يا روحي، طلاق والدين، فقدان يكي از والدين يا سؤ رفتار والدين
- نورولژيك ها در مغز، مانند تغييرات در سيستم سروتونين، اكسي توسين، استروژن يا كورتيزول
- شخصيت پرخاشگر، تحريك پذير، ناپايدار يا اضطرابي
درمان
درمان اختلال شخصیت مرزی معمولاً شامل روان‌درمانی و دارو درمانی است. هدف از درمان کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد است.برای درمان این اختلال، معمولاً روان‌درمانی طولانی‌مدت توصیه می‌شود. روان‌درمانی کمک می‌کند فرد بتواند بهتر با احساسات، رفتارها و روابط خود کنترل پیدا کند.
روابط بین فردی و رفتارهای مشکل ساز افراد داری اختلال شخصیت مرزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمایل به تشکیل روابط عاطفی شدید و ناپایدار که معمولاً با تناوب میان ایده‌آل‌سازی و تحقیر شخص مورد علاقه همراه است
- انجام تلاش‌های مضطربانه برای جلوگیری از ترک شدن یا رها شدن توسط شخص مورد علاقه، حتی اگر این تلاش‌ها به خود یا دیگران آسیب برساند
- ناتوانی در اعتماد به دیگران یا احساس پارانوئید در مورد نیات یا رفتارهای دیگران
- ناتوانی در قبول نقدها یا رد پذیرش و احساس تحقیر یا خجالت در چنین شرایطی
- ناتوانی در حل مناقشات یا اختلافات به صورت سالم و مناسب و استفاده از رفتارهای خشونت‌آمیز، تهدیدکننده، جسارت‌آمیز یا منفعل
- ناتوانی در حفظ حدود مناسب با دیگران و رعایت حقوق و مسئولیت‌های خود و دیگران
- ناتوانی در تعامل با دیگران به صورت همدلانه، همکارانه، صادقانه و محترمانه
مشکلات رایج افراد داری اختلال شخصیت مرزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خودآزاری: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به خود آسیب برسانند، مانند بریدن پوست، سوزاندن یا زخم زدن خود
- خودکشی: افراد مبتلا به این اختلال بیشتر در معرض خطر خودکشی یا اقدام به خودکشی هستند و ممکن است تهدیدهای خودکشی را به عنوان یک راه برای جلب توجه یا جلوگیری از ترک شدن استفاده کنند
- استعمال مواد: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در معرض افزایش وابستگی به مشروبات الکلی یا مواد مخدر باشند و از آنها برای فرار از دردهای عاطفی یا تغییر حال خود استفاده کنند
- روابط ناسالم: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است روابط عاطفی شدید و ناپایدار داشته باشند که با تغییرات سرسام آور در نگرش نسبت به شخص مورد علاقه همراه باشد. آنها ممکن است شخص را در یک لحظه فرشته و در لحظه بعد شیطان ببینند و نتوانند حس تعادل و پایداری را در روابط خود تجربه کنند
- عوامل استرس‌زا: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با عوامل استرس‌زای زندگی، مانند تغییرات شغلی، تحصیلی، خانوادگی یا جسمانی، به سختی کنار بیایند و نتوانند منابع مناسب حمایت را پیدا کنند.
- ثبات خلق: افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دچار نوسانات شدید و سریع در خلق و خو باشند و غالباً غم، عصبانیت، اضطراب، پوچی و تحقیر را تجربه کنند. آنها ممکن است دچار حالات روان‌پریش شده و تصورات نارئال داشته باشند.
نحوه صحیح تعامل با این افراد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ایجاد اعتماد: افراد داری اختلال شخصیت مرزی نیاز به احساس امنیت و پایداری در روابط خود دارند. بنابراین، برای برقراری ارتباط سالم با آنها، لازم است که به آنها اعتماد بدهید و به حرف‌ها و نیازهایشان گوش کنید. سعی کنید که با صداقت و شفافیت با آنها صحبت کنید و در صورت لزوم، حمایت و راهنمایی خود را ارائه کنید.
مراجعه به مشاور: افراد داری اختلال شخصیت مرزی معمولاً علاقه‌مند به درمان هستند و می‌توانند با روانشناس یا روانپزشک خود ارتباط خوبی برقرار کنند. برای بهبود شرایط آنها، لازم است که آنها را تشویق کنید که به مشاور خود مراجعه کنند و در صورت نیاز، خودتان هم در جلسات روان‌درمانی حضور داشته باشید. روان‌درمانی می‌تواند به آنها کمک کند تا با عوامل استرس‌زای زندگی، نوسانات خلق و رفتارهای تکانشی بهتر کنار بیایند.
بیمار را به فعالیت تشویق کنید: افراد داری اختلال شخصیت مرزی ممکن است دچار پوچی، نارضایتی و ناتوانی در تصمیم‌گیری باشند. برای افزایش اعتماد به نفس و خودکارآمدی آنها، لازم است که آنها را به فعالیت‌های سالم و مفید تشویق کنید. سعی کنید که با آنها در فعالیت‌های تفریحی، هنری، ورزشی یا خیرخواهانه شرکت کنید و به آنها نشان دهید که چقدر قابل‌اتکاء و قابل‌قبول هستند.
گردآورنده: معصومه مدانلو (کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی)
