مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
گاتمن یکی از متخصصین مهم در حیطه ارتباطات زوج است. از نظر وی یک دلایل مهم بحث و مشاجره های همسران، نحوه شروع کردن بحث و چندین الگوی ارتباطی است که در رابطه های ناسالم وجود دارد و وی از آن به نام چهار سوارکار نابودی یاد می کند.
گاتمن با تحقیقات و مشاهدات دقیق خودش ادعا می کند که با مشاهده 3 دقیقه اول گفتگوی بین همسران می توان نتیجه تعامل و گفتگوی 15 دقیقه ای بین آنها را پیش بینی کرد. در زیر توضیحات بیشتری در مورد این مشاهدات ارائه خواهد شد. امیدواریم با مطالعه دقیق مطلب حاضر، نحوه ارتباطات خودتان را زیر نظر گرفته و در صورت وجود الگوهای ارتباطی مشکل ساز به کمک درمانگرتان در اصلاح آن بکوشید.
سوال اول (عیب جویی): وقتی که شما دارید با کسی زندگی می کنید، طبیعی است که از وی شکایت، گله و یا درخواست داشته باشید. شکایت و یا گله بر رفتار و یا رویداد خاصی متمرکز است.مثلا “من واقعا از تو ناراحت هستم که تو دیشب آشپزخانه را تمیز نکردی، ما به هم قول دادیم که به نوت این کارها را انجام دهیم.می شود لطفا این کار را انجام بدهی؟”
شکایت 3 قسمت دارد:
1-احساس: که حتما باید در یک کلمه احساسی مثل ناراحت، خشمگین، ناامید و … به کار گرفته شود.
2-موقعیت مشخص: واقعه ای که در شما احساس خاصی را ایجاد کرد را توضیح می دهید، که در مثال بالا تمیز نکردن آشپزخانه است.
3-بیان خواسته، ترجیحات و انتظارات خودتان است.
اما در عیب جویی، شما احساس و یا باور منفی نسبت به ویژگی ها و شخصیت طرف مقابلتان را بیان می کنید.مثلا چرا اینقدر بی مسئولیت هستی؟ چرا انقدر خودخواه هستی؟
عیب جویی معمولا به شکل “تو همیشه”، “تو هیچ وقت”، “تو هرگز” بیان می شود.
گاهی اوقات در عیب جویی، با وجود استفاده از کلمه “احساس” مانند “احساس می کنم خیلی ناراحت هستی” یا “احساس می کنم خانواده خودت را به من ترجیح می دهی” و یا “احساس می کنم خودشیفته هستی و دوستم نداری”، احساس واقعی خودتان را نمی گویید؛بلکه در حقیقت تهمت ها، تحقیرها و یا سرزنش ها را در قالب “احساس می کنم…” بیان می کنید، همانطور که گفته شد، احساس می کنم با کلمه احساس همراه است.
همانطور که گفته شد، درعیب جویی، توجه روی شخص مقابل است نه مسئله ای که وجود دارد و این سبب می شود که شخص فکر کند که دارد به وی حمله می شود و به همین دلیل منجر می شود که فرد با دفاعی رفتار کردن و یا کنارکشیدن واکنش نشان دهد.این سوارکارها نابود کننده زندگی هستند. بنابراین به جای عیب جویی می توانید به احساس خودتان و درخواست جزئی و مشخص اشاره کنید.
تمرین: همسرتان موقع خواب مشغول چک کردن گوشی خودش است.کدام جمله را انتخاب می کنید؟
-کل شب را وقت داشتی.
-الان وقت گوشی چک کردنه؟
-دوست دارم با هم بریم بخوابیم.
سوار دوم(توهین): توهین در واقع جملات،عبارت و یا رفتارهایی است که یکی از همسران برای نشان دادن برتری خودش به کار می برد که می تواند به شکل طعنه زدن، چشم غره، تمسخر و شوخی های نامناسب باشد و یا حتی به شکل ظریف تری باشد. مثلا اصطلاح ادبی کلمات همسری که عصبانی است”چه عجب امروز زودتر اومدی خونه”، “آشپزیت خیلی عالی شد(با لحن تمسخرآمیز)”، “خونه مامان جونت رفتی؟”، “من مثل تو نیستم که هرچی پول دستم اومد یک دفعه خرج کنم”.
کج خلقی نیز برادر توهین است.وقتی زنی گله می کند که شوهرش خیلی سیگار می کشد، شوهر با تند خویی می گوید “خب می خواهی از دستم شکایت کنی؟” شوهر فکر می کند که دارد شوخی می کند اما این نوعی کج خلقی است.
پادزهر تحقیر، یادآوری ویژگی های مثبت همسرتان است. اگر همواره به همسرتان حس احترام داشته باشید، حین دعوا و اختلاف نظر، کمتر از او متنفر می شوید.برای ایجاد این حس احترام، مرتبا دنبال ویژگی ها و رفتارهایی از همسر باشید که مورد تحسین شما هستند و بعد آنها را به همسرتان بگویید و بابتش حس خودتان را بیان کنید. قدردانی شما باید به صورت روزانه باشد و لزوما نباید درباره کارهای چشمگیر همسرتان باشد. مثلا “این لباس خیلی به تو می آید” یا “وقتی بستگان من به خونه ما آمدند، تو خیلی زحمت کشیدی و من از این بابت ممنونم”.
سوار سوم(دفاعی بودن): دفاعی بودن عامل دیگری است که رابطه همسران را نابود می کند. انکار حقایق و یا احساسات و یا حمله متقابل به همسرتان برای اثبات این که شما حرفتان و کارتان درسته و حرف و کار او غلط است، بسیار برای رابطه مخرب است. در حالت دفاعی، فرد تمام تلاش خود را به کار می برد تا به طرف مقابل نشان دهد که انتقاد و یا درخواست او کاملا غیر منطقی، نابجا و غیر ممکن است. در حالت دفاعی، فرد متقابلا گله و شکایت خود را مطرح می کند و یا در برابر حمله واقعی و یا خیالی همسرش، متقابلا به او حمله می کند و یا به نحوی رفتار می کند که گویا حرف فرد مقابل کاملا غلط است.
همسر الف: یادت رفته لباسم را بشویی؟
همسر ب: چرا خودت اینکار رو نمیکنی؟
همسر الف: وقتی دارم حرف می زنم به حرفم توجه نمی کنی.
همسر ب: چرا کاملا توجهم به توست(درحالی که دارد با گوشی کار می کند)
پادزهر دفاعی بودن، قبول انتقاد است حتی به طور جزئی. مثلا “بله کمی دیر کردم” یا “فراموش کردم لباست را بشویم، راستش دلم می خواد بعضی وقت ها در شستنش کمکم کنی”.
سوار چهارم(دیوار سنگی): در اینجا شنونده خود را از رابطه کنار می کشد و یا سکوت می کند. این حالت زمانی به وجود می آید، که به اشکال مختلف مرتبا در رابطه تکرار می شود، که در این صورت سوار چهارم از راه می رسد و در این حالت ممکن است یک یا هر دو همسر به جدایی فکر می کنند.
یک نمونه شایع از دیوار سنگی زمانی است که یکی از همسران وارد منزل می شود و با انبوهی از انتقاد ها از سوی همسر خانه دارش مواجه می شود، که برای فاصله گرفتن از این موقعیت سعی می کند خودش را مشغول تلویزیون کند.اما همین کار نیز باعث می شود که انتقاد ها از وی بیشتر شود که در این زمان حتی ممکن است فرد برای فرار از این موقعیت از منزل خارج شود.
اکنون که متوجه این الگو های مخرب در رابطه شدید، قبل از اصلاح آن، رفتار خودتان را بررسی کنید و با تغییر این الگوها، رابطه تان را بهبود بخشید.
