خانه / مطالب آموزشی / خانواده / مصرف مواد مخدر در نوجوانان

مصرف مواد مخدر در نوجوانان

امروزه مصرف مواد مخدر شایع و تقریبا به همه طبقات اجتماعی و سنین نوجوانی سرایت کرده و امری مرسوم شده؛به طوری که حتی در تلویزیون نیز می بینیم که مصرف اینگونه مواد در میهمانی ها و جمع دوستان عادی تلقی می شود و وجهه منفی آن ضعیف و تا حدی از میان رفته است.

چرا مواد مخدر مصرف می شود؟

فرضیه های گوناگونی درباره علت استفاده از مواد مخدر وجود دارد که از عوامل ژنتیکی تا ویژگی های شخصیتی را دربرمیگیرد.نوجوانان اغلب در اثر مشکلات،ناراحتی ها و ازخودبیگانگی به مصرف الکل و مواد مخدر پناه می برند.

  • از جمله عواملی که در بروز این رفتار موثرند عبارت اند از:

تجربه کردن:بسیاری از نوجوانان برای تجربه کردن به مصرف الکل یا مواد مخدر می پردازند.اگر انگیزه آنها در حد تجربه کردن باقی بماند،میزان و دفعات مصرف این مواد زیاد نبوده و به تدریج قطع خواهد شد. اما معمولا تجربه کردن،نخستین گام از مراحل چهارگانه اعتیاد است. مرحله دوم عبارت است از مصرف نامنظم(کمتر از یکبار در هفته)و یا در میهمانی ها.در مرحله سوم،مصرف این مواد منظم بوده و فرد فعالانه این رفتار را نشان می دهد.در مرحله چهارم اعتیاد ایجاد می شود.

اصرار دوستان: اگر همه دوستان یک نوجوان، الکل یا مواد مخدر مصرف کنند،این نوجوان قادر به مقابله با آنها نبوده و با آنان همراه می شود.

سرکش بودن: برخی نوجوانان برای سرکشی علیه والدین یا ارزش های اجتماعی به مصرف الکل و مواد مخدر دست می زنند.

خودکم بینی:این روحیات به طور معمول در نوجانانی دیده می شود که خود را نسبت به دوستان و همکلاسی هایشان،ناموفق و ناتوان می بینند و به همین دلیل آنها فاقد اعتماد به نفس بوده و نسبت به اطرافیان خودکم بین هستند که یکی از دلایل مصرف مواد است.

تقویت و افزایش روابط اجتماعی:برخی نوجوانان که قادر نیستند با دوستان و یا جنس مخالف ارتباط برقرار کنند،به الکل یا مواد مخدر پناه می برند تا بر کم رویی خود غلبه کنند.

غلبه کردن بر افسردگی و ناراحتی ها با استفاده از الکل و مواد مخدر:برخی نوجوانان در اغلب اوقات دلگیر و ناراحت اند و خود را عضوی از خانواده به شمار نمی آورند.همچنین گرایشی به هیچ یک از انواع سرگرمی ها ندارند و هیچ برنامه ای در زندگی ندارند و نگران آینده و نتیجه اعمال خود نیستند در نتیجه برای غلبه بر چنین احساساتی گاهی به سوی مصرف مواد مخدر روی می آورند.

  • علائم و نشانه های مصرف الکل یا مواد مخدر

نشانه هایی که بیان می کنیم جامع و کامل نیستند و اگر فرزندتان یک یا دو نوع از این علائم را نشان داد،نمی توانید نتیجه بگیرید که او الکل یا مواد مخدر مصرف می کند؛بلکه این علائم تنها هشدار و زنگ خطری برای سوق پیدا کردن یه مواد است.

مست بودن یا وجود وسایل استفاده از مواد مخدر(زرورق،انواع سرنگ،نوار آلومینیوم،تیغ،قاشق چایی خوری،بطری های کوچک)درمیان وسایل شخصی او.

از دست دادن دلبستگی نسبت به سرگرمی ها،ورزش و سایر فعالیت ها؛از دست دادن ویژگی های مثبت روحی و اخلاقی.

تغییرات بدنی:از میان رفتن شرایط مطلوب و سلامت جسمانی؛افزایش و کاهش اشتها،سرخ شدن چشم ها؛سرماخوردگی های پیاپی و خون دماغ شدن.

تغییرات شخصی:به نظر می رسد که فرزندتان از خودش متنفر است،دمدمی مزاج می شود و رفتار های تهاجمی و تخریبی نشان می دهد؛افسرده می شود؛تهدید به خودکشی می کند یا دست به خودکشی می زند؛از خانه فرار می کند یا تهدید به فرار کردن از خانه می کند.

بی علاقه شدن به درس و تحصیل:نمره های درسی او کاهش می یابد و غیبت از مدرسه افزایش پیدا می کند.

رفتارهای مرموز:در اتاق او همیشه قفل است؛تلفن های خصوصی اش زیاد است؛کند شدن(تاخیر در رفتن به مدرسه؛قرارهای ملاقات و دیگر فعالیت ها).

دوری از سایرین:دوری گزیدن از اجتماعات خانوادگی،همسایه ها و دوستان قدیمی؛رفت و آمد با افراد بزرگسال؛پرخاشگری و دعوا با والدین و خواهر و برادرها؛ تغییر دادن دوستان و همنشینان.

مشکلات پولی: ناگهان مشاهده می کنید که مقداری از پول شما در منزل ناپدید شده است؛فرزندتان به هزینه های مبهم و ناگهانی نیازمند می شود؛ پولی دارید که نمی دانید از کجا به دست آورده است.

دروغگویی: غیبت کردن؛ابراز عباراتی نظیر “معلمان مرا دوست ندارند”،”همه مرا مسخره می کنند”،”شما مرا درک نمی کنید”؛ بدقولی؛ توجیه رفتار های نادرست با عباراتی چون “همه سیگار می کشند یا مشروب میخوردند،این کار آسیبی به آدم نمیزند”.

درگیرشدن با پلیس و یا تصادف با اتومبیل و موتورسیکلت.

  • نحوه برخورد با مصرف مواد

به روانکاوی مراجعه کنید که در زمینه اعتیاد تخصص دارد.

مشکلات را شناسایی کرده و تخفیف دهید.فرزند شما ممکن است مشکلاتی در پیوند با مدرسه،خانواده،دوستان و یا خودش داشته باشد.حتی اگر دچار مشاجرات خانوادگی هستید(درگیری های زناشویی) از مسائل فرزندتان غافل نشوید و مشاجرات خود را برطرف کنید.

او را به یافتن دوستان جدید تشویق کنید.هیچگاه از سخنان کنایه آمیز استفاده نکنید زیرا فرزند شما تصور خواهد کرد که به طور غیر مستقیم او را هدف انتقاد قرار داده اید.

دلبستگی های فرزندتان را گسترش دهید.سرگرمی ها،تفریحات و فعالیت های او را افزایش دهید.

اعتماد به نفس او را تقویت کنید و عواملی را که موجب خود کم بینی فرزندتان می شود را شناسایی کرده و تخفیف دهید.اعتماد به نفس او را از طریق تاکید بر نقاط قوت او تقویت کنید.

احساس مسئولیت فرزندتان را در زمینه های مختلف تقویت کنید.برخی کودکان فاقد احساس مسئولیت هستند و اهمیتی به پیامدهای اعمال خود نمی دهند.اعتیاد داشتن به مصرف الکل یا مواد مخدر ممکن است ناشی از نداشتن احساس مسئولیت باشد،بنابراین سعی کنید در زمینه هایی چون کارهای خانه، مرتب کردن اتاق و … احساس مسئولیت او را تقویت کنید.

روابط خود را با فرزندتان افزایش دهید.نوجوانان اغلب ارتباط اندکی با خانواده خود دارند و سخنان آنها در مورد زیان های الکل و مواد مخدر نوعی موعظه تلقی می کنند.سعی کنید رابطه ای باز با فرزندتان داشته باشید.درباره دلبستگی ها و مسائل مورد علاقه او صحبت کنید و فقط برای داشتن ارتباط با او نزدیک شوید نه به منظور کسب اطلاعات.

فریب فرزندتان را نخورید.نسبت به فرزندتان ساده اندیش نباشید و بیش از حد به او اعتماد نکنید زیرا نوجوانانی که مواد مخدر مصرف می کنند،والدین خود را فریب می دهند.قوانین و پاداش ها و مجازات ها را تعیین کرده و در اجرای آنها ثابت قدم باشید.

الگویی مناسبی برای فرزندتان باشید و درباره بدآموزی فرزندتان هوشیار باشید.

با مشکلات روحی-روانی فرزندتان برخورد کنید.اگر مشکلاتی چون افسردگی و ناراحتی و اضطراب در آنها مشاهده کردید یه یک روانشناس مراجعه کنید.

انتظارات خود و مجازات رفتارها را تعیین کنید.هیچگاه از فرزندتان در برابر پیامدهای طبیعی اعمالش حمایت نکنید و اجازه دهید تا نتیجه رفتار و کردار خود را تجربه کند.

گردآورنده: معصومه مدانلو (کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی)

مطلب پیشنهادی

ارج گذاشتن به تلاش ها و پیشرفت ها

ارج گذاشتن به موفقیت نوجوان ها کار دشواری نیست.اما باید توجه داشت که موفقیت همه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *