مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
بهداشت روانی ازدواج
تصميم به ازدواج نقطه شروع شكل گيري خانواده است زوج ها در همين آغاز ازدواج تكاليف و وظايف بسيار سنگيني براي ايفاي نقشهاي جديد به عنوان زن و شوهر دارند تا اين خانواده نو پا بتواند عملكرد كار آمدي داشته باشد .
از جمله عملكردهاي اساسي يك خانواده سالم دادن و گرفتن محبت ، امنيت و مراقبت است. در صورت انجام موفقيت آميز اين تكاليف و كارآمدي خانواده در اين عملكرد ها است كه مي توان شادابي و نشاط، رشد، استقلال، همبستگي و صميميت را در خانواده انتظار داشت.
مهمترين تكليف و وظيفه زوج در شروع زندگي مشترك اين است كه بايستي بسياري از نكات زير مربوط به زندگي روزمره ( مانند زمان خواب و بيداري ، آشپزي ، تقسيم كار و تعيين نقش ها و وظايف ، حد پوشيدگي و حجاب ، روابط جنسي ، تفريحات و سر گرمي ، ارتباط با دوستان ، شركت در گروهها ، مجالس و ميهماني ها …) به يك توافق مشترك و روال مشخص دست يابند . در اين جهت مشكلات و پيچيدگي هايي وجود دارد . زيرا اين دو فرد هر كدام از نظر جنس، خانواده ، فرهنگ ، علايق ، باورها ، رفتارها ، و انتظارات تفاوتهاي بارزي دارند .
با اين وجود زوج مي توانند با يادگيري و تسلط بيشتر در زمينه برقراري ارتباط مؤ ثر و صميمي و نيز انعطاف پذيري بودن در مقابل وضعيت جديد سلامت رواني ازدواج و خانواده را تامين و حفظ نمايند در اين زمينه علاوه بر يادگيري مهارتهاي ارتباطي بطور عام ، مد نظر قرار دادن و رعايت نكات زير حائز اهميت بسيار است .
1 – هر كدام بايد با پذيرش تغيير ، مقداري از فرديت و خواسته هاي خود را به نفع رابطه مشترك و دست يافتن به هويت جديد و حس تعلق از دست بدهند . پا فشاري زن و شوهر در خوا سته ها ، باورها علايق و حقوق مستقل خود ، رسيدن به سازگاري متقابل و مهم وابستگي را مختل مي كند .
2 – كيفيت رابطه زوج بايد به گونه اي باشد تا هر كدام بتوانند روي هم حساب كنند ، حمايت بگيرند و مشورت كنند . هر كدام در منزل بتوانند مسايل بيرون را فراموش كنند و خانه مأ من آنها با شد .
3 – هر يك از طرفين بايد دوستان طرف مقابل را ببيند و آنهايي كه دوستان مشترك آنها خواهند بود را انتخاب نمايند . هر كدام ممكن است در اين جهت دوستان تازه اي بيابند و ارتباط خود را با قديمي ها از دست بدهند .
4 – وظيفه بسيار اساسي ديگري كه بعد از ازدواج زن و شوهر با آن روبرو هستند ، جدا شدن از خانواده هاي اصلي و تبادل نظر و توافق بر سر بر قراري روابط متفاوت با والدين ، خواهران و برادران خود و نيز فاميل همسر است اين مهرباني و علاقه خانواده ها ارتباط دارد اما محبتي است كه در صورت عدم آگاهي زوج و نبود مرز مشخص متأ سفانه آثار مخرب و غير قابل جبراني در رابطه زوج و خانواده جديد بر جاي مي گذارد و گاهي همسران را تا آستانه جدايي يا تشديد تعارضات زناشويي به پيش مي برد . توجه به اين نكته اهميت دارد كه زن و شوهر در رابطه با خانواده هاي اصلي لازم است ضمن حفظ احترام و بهره مندي از تجارب و حمايتهاي آنان ، حريمهاي نسبتاً محكمي ايجاد نمايند و برخوردهايشان متحد باشد تا كسي در اين رابطه دخالت نكند و مشكلات ارتباطي خود را تا حد ممكن خودشان حل كنند .
خلاصه اين كه تأ هل و ازدواج شرط اش فقط عروسي و مراسم ازدواج نيست .زن و شوهر بعد از ازدواج بايد از صورت جوان مجرد به صورت متاهل و متعهد به ديگري در آيند . تاهل يعني رسيدن به ميزاني از بلوغ رواني و اجتماعي كه فرد را قادر مي سازد تا ديگري را در خود جاي دهد .
به عبارت ديگر آدم متاهل كسي است به علاوه ديگري . در اين صورت زن و شوهر در اوايل ازدواج و پس از آن در تمام مهمانيها و ارتباطهايي كه ، به خصوص با فاميل دارند ، با هم هستند و تيم همسران را حفظ مي كنند . به اين ترتيب حس تعلق و ماهيت زوجي شكل گرفته و بتدريج به يك توافق و سازگاري متقابل و روال مشخص در زندگي جديد دست مي يابند . افزون بر اين زوجهايي كه تازه ازدواج مي كنند كمتر به اين فكر مي افتند كه ممكن است زماني عشق افسانه اي شان كمرنگ شود و حتي تنفر جاي آنرا بگيرد. لازم است به آنها يادآوري شود كه چنين مسئله اي گاهي اتفاق مي‌افتد. دليل اين امر همان عشق افسانه اي آنهاست كه ريشه در برخي باورها يا افسانه ها دارد كه از فرهنگ جامعه و خانواده مي‌آيد. و اغلب با واقعيت فاصله زيادي دارند . اين باورها و اسطوره ها در مورد ازدواج بطور آگاه يا نا خود آگاه در ذهن ما وجود دارند و بر نگرش و رفتارها در ازدواج اثر مي گذارد .
بعضي از آنها تسهيل كننده ارتباط و داراي تأثير مثبت هستند و برخي ديگر دفع كننده نادرست و مخربند . بنابراين مورد بحث قرار دادن اين اسطوره ها و باورها ي نادرست كه بعضي از آنها در زير خواهد آمد ، زوج را در باز سازي مجدد اين باورها و عقايد ، تنظيم علايق ، ارزشها و اهداف كمك مي نمايد .
در ازدواج و براي شروع زندگي ، عشق مهمتر از هر چيزي است
هر چند عشق يكي از زيباترين و لطيف ترين احساساتي است كه داريم اما در شروع زندگي مشترك و سالها ي اوليه ازدواج عشق و احساسات شديد ضمن اينكه عمر كوتاهي دارد ، موجب آرماني ديدن همه چيز معشوق و ارزيابيهاي انتظار ات غير واقع بينانه بروز مي يابد . اغلب عشق هاي پايدار با يك ازدواج عادي و رعايت بهداشت رواني پس از گذشت مدت زمان نسبتاً زيادي از يك رابطه اعتماد آميز كه در طي آن زوجين شناخت كافي نسبت به هم يافتند و توانستند خود را با انتظارات و رفتارهاي هم در طول زمان همساز نمايند به وجود مي آيد .
ازدواج مدينه فاضله اي است كه تمام خواسته ها و كمبود ها در چنين رابطه اي بر آورده مي شود .
در ازدواج خيلي نيازها بر آورده مي شوند اما نه همة آنها . حتي با ازدواج محدوديتهاي جديدي به وجود مي آيد . از طرف ديگر درست است كه تمايل داريم خواسته هايي كه از چنين رابطه اي انتظار داريم ، بر آورده شود اما هيچ « بايد ي» در كار نيست . اين باور تحمل فرد را در برابر ناكامي هايي كه خواه ناخواه در ارتباط با همسر پيش مي آيد ، كاهش مي دهد و منجر به واكنش هاي عصبي و خشم مي شود .
به جاي چنين انتظار و الزامي ياد آوري اين نكته لازم است كه مي توان با گذشت زمان تا حدودي اين مدينه فاضله را با تلاش ، صبر ، تحمل و پذيرش تغيير و همسازي متقابل ايجاد نمود . نيازي به گفتن و ابراز آشكار محبت و علاقه و نيز اظهار صريح احساس ناراحتي نيست .
يا « اظهار عشق را به سخن احتياج نيست » در برخي از زوج ها اين انتظار پنهان وجود دارد كه طرف مقابل بايد خود ميزان عشق و علاقه را حدس بزنند و از حالتها و رفتارهاي غير مستقيم بايد متوجه منظور آنها بشوند . در حالي كه بيشتر از عشق و علاقه زوج نسبت به هم ، ابراز آن در تدوام زندگي زناشويي مؤ ثر است . پيوند عاطفي زوج بر اين اساس مستحكم مي شود كه زوج ها بطور آشكار و از طريق كلامي و غير كلامي به همسرشان بفهمانند كه براي او خواستني هستند . تبادل پيامهاي عاطفي حائز اهميت بسيار است . با وجود آن كه مردها در اين زمينه عملكرد و سابقه خوبي ندارند اما زنها نياز به ابراز صريح محبت از سوي همسرشان را دارند . آنها تضمين دوباره و چند باره مي خواهند كه موجودي دوست داشتني و ارزشمند اند . بنابراين مردها نياز جدي به يادگيري و تمرين ابراز محبت نسبت به همسرشان دارند . عبارت «دوستت دارم » يا « من از اين لباس ( روسري ، پيراهن …) خوشم مي آيد عبارت ساده اي هستند كه مي توانند همه روزه تكرار شوند و زن با شنيدن اين جملات از شوهرش احساس مهر و عشق مي كند مردها هم به تضمين مجدد و تشويق و تاييد نياز دارند. مردها از شنيدن جمله« متشكرم» خسته نميشوند. ابراز احساسات منفي ( دلخوري ها و رنجش ها ) نيز مهم است . بيان مناسب اين احساسات بهتر از نشان دادن آن در حالتها، رفتار تند ، طعنه و تمسخر است . هر چند بيان احساسات در كوتاه مدت باعث افزايش ناراحتي مي شود اما بتدريج با يادگيري نحوه بيان احساسات منفي ، نزديكتر شدن و افزايش صميميت زوج را به همراه دارد .
نداشتن رابطه جنسي رضايت بخش يعني عدم موفقيت در ازدواج
بخصوص در ابتداي ازدواج ممكن است به دلايل مختلف ايجاد رابطه جنسي رضايت بخشي با دشواري هايي همراه باشد . در نتيجه در صورت وجود چنين باوري و نتيجه گيري نادرست از اين مسأ له رابطه زوج به سردي مي رود و فاصله عاطفي آنها نسبت به هم بيشتر مي شود
و اين به نوبه خود ايجاد رابطه جنسي را مشكلتر مي سازد . هرچند رابطه جنسي رضايت بخش نقش مهمي در دوام ازدواج ايفا مي كند اما اولاً تمام معناي ازدواج در اين رابطه خلاصه نمي شود و ثانياً نتيجه طبيعي رابطه عاطفي / احساسي مطلوب زوج به مرور رضايت از ازدواج و رابطه جنسي رضايت بخش را موجب مي شود . در مقابل سردي و دوري عاطفي و رنجشها و دلخوري هايي كه زن و شوهر از بيان آنها اِبا دارند مي تواند در دراز مدت رابطه جنسي آنها را تحت تأ ثير قرار دهد . بروز هر گونه دعوا ، مشاجره و رنجش نشانه عدم موفقيت در ازدواج است
ازدواج سالم گاه و بيگاه به دعواها و تعارضهاي سازنده ختم مي شود . در يك ارتباط نزديك دعوا و مشاجره امري اجتناب ناپذير است عشق به معناي فقدان دعوا نيست . افرادي كه در تلاش براي نزديكتر شدن به هم هستند و به هم عشق مي ورزند ، گاه به دليل سوء تفاهم و احساس درك نشدن مشاجره اي بين آنها در مي گيرد . خشم گاهي به معني عشق ورزيدن و تمايل به برقراري رابطه با ديگري است . هدف از خشم در رابطه زناشوئي اغلب ويران كردن ارتباط نيست بلكه شكستن سدي است كه راه برقراري ارتباط با ديگري را بسته است .
همانطوري كه اشاره شد باورهاي زيادي در مورد ازدواج و زندگي زناشوئي وجود دارد كه مجال طرح همه آنها در اين مختصر نيست .
در زير به برخي ديگر از باورهاي نادرست و مخرب بطور نمونه و براي بحث بيشتر اشاره مي شود .
- آوردن فرزند مشكلات موجود در زندگي زناشوئي را بر طرف مي كند .
- مراقبت از بچه ها مهمتر از رضايت زناشويي است .
- زن بايد با لباس سفيد ( عروس ) بيايد و با لباس سفيد ( كفن ) برود .
- با ازدواج مشكلات بر طرف مي شود .
- در ازدواج بايد خود را كنار گذاشت و از نيازهاي خود چشم پوشيد .
- تولد فرزند مشكلات موجود در روابط زناشويي را كاهش مي دهد .
- ازدواج خوب عاري از هر مسئله و گرفتاري است .
- زن و شوهر بايد مثل دو جسم در يك روح با هم يكي باشند .
منابع :
بك ، آرون ، تي (1375) عشق هرگز گافي نيست . ترجمه قراچه داغي. تهران. انتشارات آين كار .
اليس ، آلبرت (1375) زوج درماني . ترجمه صالحي و امين . تهران .
مينوچين ، سالوادور ( 1375) خانواده و خانواده درماني، ترجمه دكتر ثنايي. تهران : انتشارات امير كبير
گردآورنده:زهره جهانی کارشناس روانشناسی بالینی
