مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
مهارت « نه » گفتن
مي گويند بزرگترين علت مشكلات مربوط به مديريت زمان، و همچنين بيماريهاي رواني – تني، ناتواني در گفتن «نه»، ترسهاي همراه با پاسخي منفي و پيامدهاي ناشي از دادن پاسخ مثبت، در شرايطي است كه منظور شما پاسخ منفي باشد.
در زندگي هر انساني شرايطي پيش مي آيد كه «نه گفتن» مشكل مي شود. براي مثال، رئيس اداره از شما مي خواهد بعد از اتمام ساعت عادي كار، امروز را بيشتر كار كنيد و به منزل نرويد. اما شما اصلا” شرايط اضافه كاري نداريد و براي بعد از ساعات كار برنامه هاي ديگري چيده ايد يا اينكه استاد دانشگاه از شما مي خواهد همراه با او بر روي پروژه تحقيقاتي كار كنيد، شايد هم يك لباس نو خريده ايد و دوستي مي خواهد آن را قرض بگيرد، كسي از شما مي خواهد با او به مسافرت رويد در حاليكه از او خوشتان نمي آيد.
اگر دائما” مجبور باشيم تسليم اين درخواست ها شويم و با آنها موافقت كنيم و به همين خاطر شديدا” احساس ناراحتي … داشته باشيم، روزي مي رسد كه از خود بپرسيم « چرا نمي توانم نه بگويم دليل به هم زدن برنامه هاي شخصي ام، با درخواست ديگران چيست؟ و چرا در جايي كه علاقه به « نه » گفتن دارم با گفتن يك « بله » شرايط سختي براي خودم به وجود مي آورم؟. »
اگر شما هم اينگونه عمل كنيد اغلب اوقات براي ديگران كار بيش از اندازه مي –كنيد، هرگز به كسي جواب «نه» نمي دهيد، به ندرت انجام دادن كاري را به ديگران واگذار مي كنيد و اغلب بيش از اندازه متعهد مي شويد، در حاليكه اين انگاره هاي عليه خود و آسيب زننده روي سلامتي شما اثر منفي مي گذارند و به روابط شما با ديگران آسيب مي رسانند، در نتيجه حضورشان را در شما ادامه مي دهند. زيرا شما عادت كرده ايد كه تاييد ديگران را به دست آوريد. اگر اين توصيف در مورد شما مصداق دارد بايد ترك عادت كنيد:
با روشهايي كه در زير به آنها اشاره مي كنيم « نه » گفتن را تمرين كنيد.
· قدم اول:
در قدم اول سدها يا موانعي كه از نظر اخلاقي بر سر راهتان مي بينيد شناسايي كنيد. براي مثال اگر دوستي مي خواهد نوار كاست مورد نظر شما را امانت بگيرد و از آن استفاده كند اگر به او نه بگوييد چه عواقبي خواهد داشت؟
– آيا مي ترسيد او هرگز پس از اين ماجرا با شما صحبت نكند.
يا اگر به كارفرمايتان « نه بگوييد » از كار بركنار مي شويد؟
يا رد درخواست استاد دانشگاه، نمره مناسبي را در پايان ترم، براي شما
به همراه ندارد.
· قدم دوم:
پس از بررسي خطرات احتمالي از بعد منفي آن، با واقع بيني شرايط احتمالي را در ذهن خود ترسيم كنيد.
– اگر نه بگويم دوستم كمي ناراحت مي شود اما پايه هاي دوستي ما
استوارتر از اين است كه با اين مورد خراب شود. از طرفي شايد دوستم
به خاطر شنيدن «نه» صريح و رك من نسبت به دوستي ما اعتماد
بيشتري پيدا كند.
– رئيس اداره حتما” در برابر«نه» گفتن من كمي ناراحت مي شود. اما
اگر «بله» بگويم و با توجه به فشار روحي ناشي از به هم خوردن
برنامه هايم عصباني و بي حوصله كار كنم عواقب بدتري پيش خواهد
آمد.
· قدم سوم:
قطعا” مطالعه شرايط احتمالي از ديدگاهي منطقي تر و خوش بينانه تر اين امكان را به وجود مي آورد كه عدم پذيرش خود را اعلام كنيم. در اين مرحله مستقيم و با وضوح كامل «نه» را بگوييد. اجازه دهيد حركات و رفتار ناشي از مخالفت شما با انجام مساله مورد نظر با كلامتان هماهنگ باشد، پس بهانه تراشي بي مورد نكنيد و به دنبال توجيه ماجرا نباشيد.
البته از آنجايي كه عادت كرده ايد سال ها «بله» بگوييد و هنر «نه گفتن»
به موقع را نداشته ايد براي موارد اوليه اين تمرين به مشكلاتي برخورد مي كنيد كه بهتر است براي تمرين اين مهارت! نخست از موارد ساده تر شروع كنيد و به مواردي «نه» بگوييد كه احتمال خطر و صدمات ناشي از آن كمتر است. به اين ترتيب مي توانيد بعد از مدتي به رئيس يا مافوق خود هم در شرايط منطقي نه بگوييد.
قطعا” شروع نه گفتن به افراد خاص سادهتر است مثلا” دوستان نزديك، خانواده يا غريبه ها … با هر كدام راحت تر هستيد با آنها شروع كنيد
( البته فراموش نشود نه گفتني كه دليل منطقي و حساب شده اي داشته باشد، نه مواردي كه از روي تنبلي، بي حوصلگي و يا عدم پذيرش و مسئوليت باشد)
راههاي متفاوت يك نه گفتن منطقي و معني دار:
1- استفاده از روش مستقيم و ساده: وقتي شخصي از شما مي خواهد كاري را
انجام دهيد كه امكان آن وجود ندارد، خيلي مختصر و به دور از هر گونه
دليل تراشي، مخالفت خود را اعلام كنيد. براي مثال دوستي از شما
مي خواهد ناهار را با او صرف كنيد.
اگر امكان اين كار وجود ندارد خيلي ساده بگوييد: نه، نه، متشكرم.
- روش بازتابي: رضايت و علاقه مندي خود را نسبت به اين پيشنهاد نشان
دهيد و به دنبال آن مشخص كنيد در حال حاضر شرايط پذيرش اين
درخواست را نداريد.
« مي دانم كه مي توانيم در حين صرف ناهار مسايل زيادي را با هم حل
كنيم و به نقطه نظرات بهتري برسيم. اما شرايط موجود، اجازه نمي دهد
ناهار را با هم باشيم.»
- گفتن نه همراه با دليل: دليل كوتاه و واقعي رد تقاضا را، بدون پرداختن به
حاشيه و ذكر جزئيات، مطرح كنيد.
« نمي توانم براي ناهار پيش شما باشم، چون بايد براي فردا كاري را آماده
كنم و نياز به وقت دارم.»
براي كلمه «نه» فقط يك دليل بياوريد نه دلايل متعدد.
- با مطرح كردن پيشنهادي ديگر در واقع حسن نيت خود را به درخواست
كننده نشان مي دهيد.
« نمي توانم امروز، ناهار را با شما باشم اما به نظر شما هفته ديگر براي
اين كار مناسب نيست؟»!
- نه همراه با پرس و جو براي يافتن كاري ديگر. راه ديگر اين است كه به
درخواست كننده نشان دهيم براي انجام امري ديگر آمادگي داريم و رد كردن
اين موارد خاص به منزله رد تمام موارد ارتباطي نيست.
« نمي توانم قول ناهار را بدهم اما اگر كار ديگري را براي مبادله نظرات
پيشنهاد كنيد مي پذيرم.»
- يك نوع ديگر از نه گفتن اينست كه درست مانند « نواري كه سوزنش گير
كرده است.» موقعيت ساده و خاص خود را تكرار كنيد. بدون هيچ شرط و
توضيح، فقط تكرار نه من نمي توانم با تو ناهار بخورم. اما خواهش مي كنم
زياد طول نمي كشد. نه نمي توانم با تو ناهار بخورم. قبول، مهمان من، بيا
با هم ناهار بخوريم نه من نمي توانم با تو ناهار بخورم. و … يك نه بگوييد
و از عواقب احتمالي بله خلاص شويد وقتي قلبا” دوست داريد نه بگوييد،
بله گفتن شما استرس مي دهد و علايم جسماني اين عدم پذيرش قلبي را به
شكل سر درد، كشيدگي عضلات شانه و به هم ريختگي برنامه خواب
خواهيد ديد.
در نه گفتن دچار گيجي و سر در گمي نشويد، برخي افراد نه گفتن به
خواسته يك فرد، نه گفتن به آن شخص و ارتباط با وي مي دانند. نه گفتن
به اين معنا نيست كه شما آن شخص را دوست نداريد فقط مفهوم آن « رد
خواهش اخير او مي باشد. »
– باز هم تاكيد مي شود كه صادق، آرام و مودب نه بگوييد. اين كار به شما
كمك خواهد كرد كنترل كارها را به دست گيريد. ديگران از شنيدن « نه »
صادقانه شما خوشحال تر خواهند شد تا اينكه كاري را دودل، بي ميل و با
تاخير انجام دهيد.
شماره تماس: 9- 3225638
آدرس: بابل، خيابان مدرس، روبروي سينما آزادي، ساختمان بندگان، طبقه دوم
كلينيك مشاوره و روان درماني مهر
