اوتیسم

اوتیسم یا درخودماندگی یک اختلال عصبی-روانی است که در دوران ابتدایی رشد و نمو ظاهر می شود.اصطلاح اوتیسم به معنی در خود فرو رفتن، تمایل به مجذوب خود بودن و عدم توجه به جهان خارج است.این اصطلاح وضع کودکانی را نشان می دهد که با داشتن حافظه خوب، توانایی عملی انجام کارها، قوه دیداری و شنیداری سالم، رابطه ای بسیار محدود با دنیای بیرون خود برقرار می کنند. این کودکان به والدین یا اشخاص دیگر هیچگونه وابستگی نشان نداده و با کودکان هم سن و سال خود بازی نمی کنند. این در حالی است که به اشیاء خاص و بی جان علاقه و وابستگی شدید پیدا می کنند. این کودکان، تماس چهره ای و ارتباط چشمی با دیگران برقرار نمی کنند و کمتر صحبت کرده و در صورت صحبت، تکلم آنها غیر عادی است؛ مثلا به جای ضمیر “من” از “شما” استفاده می کند و یا کلام دیگران را پژواک گونه و طوطی وار تکرار می کنند.علاوه بر این، این کودکان از تغییرات محیط اطرافشان به شدت برآشفته می شوند، هر غذایی نمیخورند، مادران خود را در آغوش نمی گیرند و میلی به تماس بدنی با دیگران ندارند،دارای رفتارهای خود آسیب رسان مثل کوبیدن سر خود به دیوار یا گاز گرفتن دست خود هستند، اغلب با حرکات تکراری خود را سرگرم می کنند و به هیچ چیز دیگر توجه نمی کنند به همین جهت به نظر می رسد که مشکلات حسی مثل شنوایی داشته باشند.

اوتیسم بر اساس علل های مختلفی صورت می گیرد؛ از جمله این عوامل می توان به زایمان زودرس و پیش از 26هفتگی؛ ابتلای یه عضو خانواده به اوتیسم؛ مبتلا بودن به سایر اختلالات مثل سندم ایکس شکننده ، ناتوانی ذهنی و سندرم رت؛ سن والدین(سن بالای 35 سال والدین و یا سن کمتر از 20 سال مادر)؛ شرایط بارداری و … اشاره کرد. ابتلا به اختلال اوتیسم در پسران 3 برابر دختران گزارش شده است. تاکنون نقایصی در ژن های برخی افراد داری اوتیسم مشخص گردیده است و درکنار آن نیز بررسی می گردد که چه چیزی می تواند منجر به این تغییرات و دگرگونی های ژنتیک گردد و مشخص شده است تاثیر الاینده های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود امده نقش بسزایی در ان ایفا می کند.اکنون دیگر عنوان می گردد که در حدود 62 درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می تواند منجر به اوتیسم گردد.اما باز هم نمی توان با قاطعیت عنوان نمود که چه چیزی عامل اختلال اوتیسم است.

بر اساس تحقیقات صورت گرفته، هیچ ازمایش پزشکی مانند ازمایش خون و یا تصویربرداری و…برای تشخیص اختلال اوتیسم وجود ندارد و متخصصان برای تشخیص اختلال اوتیسم به رفتار و سیر پیشرفت کودک بر اساس استانداردها توجه می کنند. اوتیسم را در 18 ماهگی و در مواردی می توان در ماه های پایین تر نیز تشخیص داد.اما تشخیص قطعی در سن 2 سالگی توسط یک متخصص آشنا به غربال و تشخیص اوتیسم اتفاق می افتد.ولی با این حال ممکن است تشخیص تا سن رفتن کودک به مدرسه به تعویق افتد و این تاخیر در تشخیص می تواند آسیب های جبران ناپذیری را برای کودک به همراه داشته باشد.

تشخیص بموقع برای کودک دارای اوتیسم، بسیار حیاتی است.به همین منظور، والدین می بایستی تا پیش از 2 سالگی به علائم زیر توجه کنند البته برخی ازاین علائم ممکن است در کودکان دارای فرایند رشد عادی نیز دیده شود ولی در کودکان مشکوک به اوتیسم به صورت حداکثری مشاهده می گردد.

این علائم به شرح زیر است:

تا 5 ماهگی هیچ لبخند اجتماعی یا رفتاری که نشان دهنده شادی در اثر ارتباط با دیگران باشد در وی مشاهده نگردد.

تا6 ماهگی نمی خندد.

تا 6 ماهگی هیچ ارتباط چشمی در کودک مشاهده نگردد و یا به صورت کاملاً محدود وجود داشته باشد.

تا 8 ماهگی توجه ای به بازی های دالی  یا داکی ندارد و از آن لذت نمی برد .

تا 9 ماهگی هیچ آوا یا غان وغونی وجود ندارد و همچنان کودک بدون لبخند است و ارتباط غیر کلامی نیز وجود ندارد.در این سن کودک اوا و یا حالات چهره دیگران را نیز تقلید نکند.

تا 12 ماهگی هیچگونه علامتی برای برقراری ارتباط غیر کلامی مانند اشاره برای درخواست کردن یا نشان دادن وجود نداشته باشد.

تا 12 ماهگی کودک هیچگونه پاسخی به نام خود نشان ندهد.

تا12 ماهگی برای ارامش و یا رفع نیاز به دنبال پدر و مادر خود نمی گردد.

تا16 ماهگی کودک هیچ کلمه ای نگوید.

تا18 ماهگی به صورت معمول بازی نکند.

تا24 ماهگی کودک هیچ جمله معنی دار دوکلمه ای نگوید.

و در نهایت هرگونه پسروی در مهارت گفتاری ،اجتماعی و ارتباطی بعد از یک تا دو سالگی.

گرچه که روش های درمانی خاصی برای اوتیسم ذکر نشده ولی در برخی موارد می شود از بروز رفتارهای اوتیستیک پیشگیری کرد، به عنوان مثال سرخچه اوایل بارداری، فنیل کتونوریا و کم کاری غده تیروئید در زمان بارداری از مواردی است که می توان با پیشگیری یا درمان زودهنگام آنها، از ابتلای کودک به اوتیسم جلوگیری کرد.

تاکنون هیچگونه درمان خاص یا قطعی برای اوتیسم پیشنهاد نشده است ولی هدف درمان در بیماران مبتلا به اوتیسم، رساندن مشکلات آنها به حداقل و ایجاد و به حداکثر رساندن توانایی های آنهاست. لذا اهداف درمانی را در این مبتلایان با توجه به مشکلات عمومی آنها می توان به صورت زیر خلاصه کرد:

1-اصلاحات رفتاری:

-به حداقل رساندن رفتارهایی که موجب آسیب رساندن به خود می شود.

-به حداقل رساندن رفتار های کلیشه ای

– تقویت و ایجاد مهارت های حرکتی ریز و درشت

-کنترل موارد بیش فعالی

2-آموزش مهارت های اجتماعی:

-تقویت تماس چشمی و چهره به چهره و ایجاد توجه

-دادن الگوهای رفتاری مناسب در ارتباط با محیط و تقویت حرف شنوی

-ایجاد و تقویت مهارت های فردی و اجتماعی

-پیشبرد آنها به طرف استقلال شخصی

3-کمک به رشد کاردکردهای ابتدایی و رشد نیافته:

-تقویت تکلم

-درک متقابل و رفتار مناسب با محیط اطراف و دیگران

-آموزش های پیش دبستانی و آماده سازی برای خواندن و نوشتن

4-رواندرمانی:

-مشاوره خانوادگی برای آگاهی و پذیرش مشکل

-کاهش احساس گناه در والدین

-آموزش شیوه های برخورد صحیح با مشکل به افراد خانواده

-کاهش استرس و پیشگیری از حملات احتمالی صرع

این اختلال سبب بروز مشکلات قابل توجهی در فرد و خانواده وی می شود، بهتر است برای بهبود وضعیت هر چه سریعتر از یک روانشناس کمک گرفت.

گردآورنده: معصومه مدانلو (کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی)

مطلب پیشنهادی

ارج گذاشتن به تلاش ها و پیشرفت ها

ارج گذاشتن به موفقیت نوجوان ها کار دشواری نیست.اما باید توجه داشت که موفقیت همه …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *