مرکز مشاوره مهر مرکز مشاوره در شهر بابل
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
تعلیم و تربیت جنسی کودکان
امروزه کودکان توسط پیام های جنسی فیلم ها،تبلیغات،برنامه ها و نمایش های تلویزیونی،اینترنت بمباران می شوند.تعلیم وتربیت جنسی به کودکام نگاه درست می دهد پیام های گیج کننده ی جنسی را برای آنها مفهوم می کند و به آنها کمک میکند مسئولیت رفتار جنسی خود را بپذیرند.
تعلیم و تربیت جنسی در مفهوم کلی خود یعنی انتقال نگرش ها،ارزش ها و احساسات مربوط به مرد یا زن بودن و آموزش انسان ها در ارتباط با اعضا و کارکرد های بدن.باید به کودکان مهارت هایی بیاموزیم تا به کمک آن مهارت ها بتوانند تصمیمات خوبی در مورد میل جنسی خود بگیرند و موقعیت ها خطرناک و موقعیت هایی که در آنها احتمال سوء استفاده جنسی وجود دارد تشخیص دهد و از این موقعیت ها خارج شود.اگر چه اکثر پدر و مادر ها با فرزندانشان در مورد میل و ارتباط جنسی حرف نمی زنند ولی تعلیم و تربیت جنسی بچه ها عملا از بدو تولد شروع می شود بنابراین بهتر است انرا فرایندی بدانیم که یک عمر طول می کشد.کودکان از زمانی با میل جنسی و مسائل جنسی آشنا می شوند که والدین در قالب مراقبت از آنها (مثلا شیر دادن با پستان،عوض کردن پوشک،حمام کردن و رفتار های مشابه)احساس خود درباره اندامهای بدن را بروز میدهند.وقتی طفل اکتشاف جنسی خود را شروع می کند پدر ومادر با واکنش های خود پیامهای مثبت و منفی مشخصی در مورد اکتشاف کودک به او می دهند این ارتباط غیر کلامی آغازین ارزشها و نگرش های جنسی کودک را که بعدا تاثیر مهمی بر رفتار او میگذارند رقم می زند.
در مقطع پیش دبستانی پدر و مادر مهم ترین مربیان جنسی کودک هستند هر چند ظاهرا اطلاعات جنسی به کودک نمی دهند .بنابراین اطلاعات جنسی کودکان و ارز شهای آنان در رابطه با میل جنسی با اطلاعاتی که والدین به انها می دهند رابطه نزدیکی دارد.ولی بسیاری از پدر و مادر ها دوست ندارند در مورد مسائل جنسی با فرزند خود حرف بزنند به همین دلیل عمدتا تمام زوایای میل و ارتباط جنسی را برای فرزندان خود باز نمی کنند.آنها معمولا در مورد حاملگی و زایمان با فرزندان خود حرف می زنند ولی مقاربت،بیماری های مقاربتی ،راه های پیشگیری از بارداری یا سوء استفاده جنسی را پیش نمی کشند(همان موضاعاتی که کودکان به ویزه نوجوانان باید در مورد آنها اطلاعات دریافت کنند)چون پدر ومادر ها عمدتا در مورد مسائل جنسی به فرزندان خود اطلاعات کافی نمی دهند.بچه ها اطلاعات همسالان و رسانه های جمعی را ملاک قرار می دهند که متاسفانه معمولا غلط و گیج کننده اند و حتی به درکودکان از خودشان لطمه می زنند.
کودکان معمولا سر حرف در مورد مسائل جنسی را باز نمی کنند به همین دلیل پدر و مادر ها باید از رفتار کودکان بفهمند که آماده دریافت اطلاعات جنسی هستند یا خیر.جواب دادن به سوالات کودکان و واکنش نشان دادن به رفتار های جنسی آنها به نحو مقتضی و بدون قضاوت ،میل کودکان به کنجکاوی جنسی را ارضاء کرده و نیاز آنها به آزمایشگری جنسی را کم می کنند وانگهی دریافت اطلاعات جنسی با تعویق رفتار های جنسی نوجوانان و انجام رفتار های جنسی مسئولانه تر در وقت مقتضی رابطه دارد.
اطلاعاتی که پدر ومادر ها در هر مقطع مختلف سنی به فرزندان خود بدهند.
تولد تا 2 سالگی
اندامها و کار آنها
استفاده از نام درست اندامها از جمله از نام درست اندام تناسلی زن و مرد،در مواقعی که کودک انها لمس کرده یا به انها اشاره می کند .بیان ساده کار اندامها بدن،فرصت دادن به کودک برای انکه قسمت های مختلف بدن خود را کشف کند.
هویت جنسی
آشنایی با جنسیت و مفهوم آن از بدو تولد که پدر و مادر برای پسر ها لباس آبی میخرند و برای دختر ها لباس صورتی شروع می شود.پدر و مادر با انتخاب اسباب بازی های خاص و با انتخاب لباس ها،کار ها و رفتار ها به فرزندان خود در مورد جنسیت خط می دهند.افکار قالبی جنسی در فرهنگ ما خیلی رایج اند در حالی که در مورد جنسیت باید انعطاف داشته باشیم ایرادی ندارد که پسر ها عروسک بازی کنند و دختر ها کامیون بازی.اموزش ها با خصوصیات پسر و دختر شروع می شوند.
پیشگیری از سوء استفاده جنسی
قبل از انکه کودکان بتوانند از خودشان در برابر سوء استفاده جنسی حفاظت کنند باید با اندام های خود و کار آنها آشنا شوند بهترین راه پیشگیری در این سن نظارت است.
3 تا 5 سالگی
اندام ها و کار انها
ادامه دادن از نام درست اندامها و آموزش دادن کار آنها :مثلا آموزش دادن این نکته که اندام تناسلی در دفع و تولید مثل دخالت دارد.این مقطع سنی مقطع مناسبی برای مطرح کردن موضوع مقاربت است چون کودکان در این مقطع درباره ی حاملگی کنجکاو شده و معمولا صاحب خواهر و برادر می شود.
هویت جنسی
حرف زدن در مورد تفاوت بدنی پسر و دختر.تقویت این فکر که هر کودکی در نوع خودش موجود بی همتایی است و خصوصیات بی همتایی مثل دختر و پسر بودن دارد.حرف زدن در مورد پسر یا دختر بودن.
پیشگیری از سوء استفاده جنسی
اندامهای تناسلی اندامهای کاملا خصوصی هستند و هیچ کس به منظور رسیدگی بهداشتی حق ندارد به آنها دست بزند و کودک هم نباید اندام های خصوصی دیگران را لمس کند.این نکته هم در مورد غریبه ها صادق است هم در مورد آشنایان و بستگان.پدر ومادر باید به فرزند خود یاد بدهند بگوید (نه،پدر ومادرم گفته اند این کار رو نکن)هم چنین باید به فرزندان خود یاد بدهند اگر کسی خواست چنین کاری بکند از او دور شوند.پدر و مادر باید به فرزندشان یاد بدهند اگر کسی با آنها چنین رفتاری کرد دیگران را در جریان بگذارد و این کار خود را انقدر ادامه بدهد تا بالاخره یک نفر به او کمک کند.پدر ومادر باید به کودک بگویند اگر کسی با او چنین رفتاری کرد موضوع را با چه کسانی در میان بگذارد پدر و مادر باید به فرزندشان یاد بدهند وقتی کاری را دوست ندارد به دیگران بگوید نه.کودک باید بداند که تحت هیچ شرایطی نباید با غریبه ها جایی برود.پدر ومادر باید دلیل ان را برای کودک توضیح بدهند و مطمئن شوند فرزندشان معنی غریبه را می فهمد آنها باید با او بازی (اگر… چه کار میکنی )انجام دهند.
رفتار جنسی
اگر کودک با کودک دیگری بازی جنسی انجام داد واکنش شدید نشان ندهید این بازی را یک فرصت اموزشی بدانید پدر و مادر باید درست و نادرست را به کودک گوش زد کنند.
6 تا 12 سالگی
اندامها و کار انها
کودکان باید در این مقطع سنی وظایف جنسی تولی مثلی و دفعی اندام های بدن از جمله عمل مقاربت را به طور کامل بفهمند پدر و مادر تغییراتی که بلوغ در هر دو جنس ایجاد می کند از جمله قاعدگی و انزال در خواب را برای فرزندان توضیح بدهند.
هویت جنسی
هویت جنسی در این سن هویت انعطاف پذیری است پدر ومادر باید بدون در نظر گرفتن افکار جنسی قالبی پسر و دختر را تشویق کنند دنبال علائق فردی خود بروند.
پیشگیری از سوءاستفاده جنسی
پدر ومادر باید بر داشت های کودک از آدم سوء استفاده گر را بررسی کرده و برداشت های اشتباه او را اصلاح کنند پدر ومادر باید ببینند فرزندشان در چه وضعیت هایی قرار می گیرد برای مثال باید ببینند آیا همسالانش او را مورد آزار و اذیت جنسی قرار می دهند بچه ها باید مهارت جسارت و حل مسئله در موقعیت اجتماعی مشکل ساز را تمرین کنند پدر ومادر باید تو ضیح دهند که دیگران مثلا دوستان،بستگان و غریبه ها چطور بچه ها را گول می زنند.
رفتار جنسی
پدر و مادر باید به فرزند خود یاد بدهند در موقعیت هایی که می توانند به ارتباط جنسی ختم شوند چطور تصمیم گیری کنند.آنها باید در مورد جلوگیری از حاملگی و بیماری های مقاربتی (مثلا ایدز) به فرزند خود اطلاعات بدهند.
13 تا 18 سالگی
اندامها و کار انها
پدر و مادر باید در مورد بهداشت و سلامت به فرزند خود اطلاعات بدهند همچنین در مورد وسایل جلوگیری از حاملگی و بیماری های مقاربتی خصوصا ایدز به آنها اطلاعات بیشتری بدهند.
هویت جنسی
اگر چه پسر ها ودختر ها عمدتا رفتار مشابهی دارند ولی پدر ومادر باید برای فرزندان خود این موضوع را جا بیندازند که مرد وزن بودن جنبه های اختصاصی و غیر مشترک دارند.مردها نگاه جنسیتی تری به امور اجتماعی دارند و گاهی از نشانه های خنثی (مثلا نوع لباس و مهربانی)تعابیر جنسی دارند.
پیشگیری از سوء استفاده جنسی
پدر ومادر باید به نوجوانان خود بیاموزند از حضور در موقعیت های خطرناک(برای مثال شب ها تنها بیرون بودن و از حضور در برخی مناطق شهر) اجتناب ورزند.پدر ومادر باید با فرزندشان در مورد قرار گذاشتن و مورد تجاوز قرار گرفتن از طرف آشنایان یا سر قرار و ارتباط این دو با مصرف الکل و مواد مخدر صحبت کنند انها باید به فرزندان نوجوان خود گوش زد کنند که هر وقت مشکل پیدا کرد خودشان را بلافاصله به او خواهند رساند.فرزندتان را به کلاس دفاع شخصی بفرستید.
رفتار جنسی
پدر ومادر باید نظرات و باور های ارزشی خود در مورد ارتباط جنسی قبل ازدواج را با فرزندشان در میان بگذارند
پدر ومادر باید بپذیرند که فرزند نوجوان انها حریم خصوصی می خواهد هم چنین باید قواعد خود را در مورد قرار گذاشتن و ساعات ورود و خروج مشخص کنند.
بر گرفته از کتاب سنجش و درمان مشکلات دوران کودکی .مولفان:کارولین اس.شرودر،بتی ان.گوردون.مترجم:مهرداد فیروز بخت
گردآورنده:زهره جهانی کارشناس روانشناسی بالینی
